sfagi aigaleo

 

Ημέρα μνήμης για το Αιγάλεω και για το Πανελλήνιο, αλλά και περισυλλογής είναι η σημερινή, καθώς 71 χρόνια πριν, στις 29 Σεπτεμβρίου 1944, 100 άοπλοι Αιγαλεώτες (για 150 μιλούν τα επίκαιρα της εποχής) καίγονται ζωντανοί ή εκτελούνται, από τον γερμανικό στρατό κατοχής και τους ντόπιους συνεργάτες τους, ενώ καταστρέφεται ολοσχερώς ο συνοικισμός του Αγίου Γεωργίου, δίπλα στην σημερινή Λεωφόρο Κηφισού.

Εντούτοις, οι δολοφόνοι και οι ντόπιοι εθελοντές συνεργοί τους (Τάγματα Ασφαλείας, Γερμανοτσολιάδες, κ.λπ), παρέμειναν μέχρις σήμερα ατιμώρητοι, όπως άλλωστε συνέβη στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων εκείνης της εποχής, αλλά και αντίστοιχων αργότερα (βλ. Eπταετία, Κύπρος, κ.ά).

Για την ιστορία

Ο γερμανικός στρατός, θορυβημένος από τις δραστηριότητες του ΕΛΑΣ και ενώ ετοιμάζεται να αποχωρήσει από την Ελλάδα (12 Οκτωβρίου 1944, η απελευθέρωση) αναζητάει εναγωνίως τρόπους, ώστε να εξασφαλισθεί η επικείμενη απομάκρυνση των τμημάτων του από την ελληνική πρωτεύουσα, μέσω της μοναδικής διόδου που υπήρχε, της Ιεράς Οδού, αλλά και προσχήματα για εκδικητικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις.

Η «αφορμή» τελικά βρίσκεται το πρωί της 29ης Σεπτεμβρίου, παρόλο που ο ΕΛΑΣ είχε αποφασίσει να μην προβεί σε ενέργειες που ενδεχομένως θα προκαλούσαν εχθρικά αντίποινα.

Σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες κατοίκων αλλά και μελών της αντίστασης, εκείνη την ημέρα σημειώθηκε μια ασήμαντη αψιμαχία μεταξύ Ελλήνων ανταρτών (που βρίσκονταν σε φυλάκιο του ΕΛΑΣ δίπλα στη γέφυρα του ποταμού Κηφισού στη διασταύρωση με την οδό Παλαιάς Καβάλας) και δύο Γερμανών μοτοσικλετιστών.

Την ίδια εκείνη ημέρα, ένα επίλεκτο γερμανικό τάγμα (των στρατιωτικών εγκαταστάσεων της περιοχής Μαρκόνι) διατάζεται να προχωρήσει σε εκκαθάριση της περιοχής.

Τα πρώτα τους θύματά είναι δυο νεαροί Έλληνες φοιτητές, γνώστες μάλιστα της γερμανικής γλώσσας, τους οποίους συναντούν στη συμβολή της οδού Μαρκόνι με την Ιερά Οδό. Έπειτα από ολιγόλεπτη συζήτηση του επικεφαλής με τους δυο νέους στη γερμανική γλώσσα, οι φοιτητές εκτελούνται επί τόπου. Σύμφωνα πάντως με μαρτυρία του 11χρονου τότε Ιωάννη Κουρούση, που διέμενε με την οικογένειά του στη συμβολή της Ιεράς Οδού με την οδό Μοσχονησίων, ένα άλλο γερμανικό τμήμα φθάνει στο Αιγάλεω και από την αντίθετη κατεύθυνση (του Χαϊδαρίου), μέσω της Ιεράς Οδού, κάτι που αποδεικνύει ότι είχε εκπονηθεί συγκεκριμένο σχέδιο εγκλωβισμού των κατοίκων της περιοχής.

Αρχικά οι Γερμανοί εκτελούν επί τόπου 31 άοπλους πολίτες και αμέτοχους στο προηγηθέν συμβάν, οι οποίοι είχαν την ατυχία να βρεθούν στο δρόμο τους.

Εν συνεχεία, αποκλείουν τον συνοικισμό του Αγίου Γεωργίου επιτρέποντας την αποχώρηση μόνο κάποιων γυναικόπαιδων. Εκεί, βάζουν φωτιά και καίνε ζωντανούς όλους τους άνδρες άνω των 15 ετών, τους οποίους προηγουμένως είχαν εγκλωβίσει στις κατοικίες τους (65 ανθρώπους), ενώ συνεχίζουν με εκτελέσεις κατοίκων της πόλης σε όλη την ευρύτερη περιοχή.

Η σφαγή τερματίζεται ή τουλάχιστον περιορίζεται όταν, όπως φημολογείται, ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδας Δαμασκηνός φθάνει εσπευσμένα στο Αιγάλεω και φέρεται να ικετεύει γονατιστός τον επικεφαλή Γερμανό διοικητή (κατά μια άλλη εκδοχή πάλι από τον ίδιο κάτοικο της περιοχής αναφέρεται ότι πράγματι έφτασε ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός όχι όμως ότι τον ικέτεψε γονατιστός αλλά ότι στάθηκε απέναντι του έβγαλε τον σταυρό του και τινάζοντας τα χέρια ψηλά στον ουρανό, κρατώντας τον σταυρό, απηύθυνε στον Γερμανό Αξιωματικό τη φράση «έλεος – έλεος, φτάνει πια») .

Ο Μανώλης Γλέζος στο δεύτερο τόμο του βιβλίου του για την Εθνική Αντίσταση 1940-45, κάνει λόγο για 65 νεκρούς, που είναι από ότι φαίνεται ο επίσημος αριθμός μόνο των καμένων, όχι όμως και των συνολικά εκτελεσθέντων Αιγαλεωτών (εκτός των 31 αρχικώς).

Την επομένη ημέρα (30-9-1944) και ενώ ο ΕΛΑΣ προχωρεί στην εγκατάσταση πολυβόλων για να αποτρέψει νέα ενδεχόμενη επιδρομή των Γερμανών και των ντόπιων εθνικιστών συνεργατών τους, 41 απανθρακωμένα πτώματα θάβονται δίπλα στον Άγιο Σπυρίδωνα, εν μέσω θρήνων και οδυρμών των φίλων και των συγγενών τους. Άλλοι νεκροί μεταφέρονται για ταφή στο Γ’ Νεκροταφείο και μερικοί ακόμη στον Άγιο Βασίλειο Περιστερίου.

Στον χώρο της θυσίας – επί της σημερινής Λεωφόρου Κηφισού στο ρεύμα προς Πειραιά – ο Δήμος Αιγάλεω έχει τοποθετήσει Μνημείο στο οποίο τελείται κάθε χρόνο επιμνημόσυνη δέηση. Μνημείο υπάρχει επίσης και εντός του χώρου του Γ΄ Νεκροταφείου Αθηνών.

 

sfagi aigaleo1

 

Πηγές

• wikipedia

• «Ιστορία του ελληνικού έθνους» της Εκδοτικής Αθηνών